Thế giới công nghệ không ngừng phát triển, mang đến những đột phá liên tục trong cách chúng ta tương tác với các thiết bị. Tuy nhiên, dù sự tiến bộ diễn ra nhanh chóng, dấu ấn của các công nghệ cũ vẫn hiện hữu rõ nét trong cuộc sống số ngày nay dưới hình thức các biểu tượng quen thuộc. Từ chiếc điện thoại thông minh, máy chơi game console, máy tính xách tay hay TV thông minh, thế giới kỹ thuật số tràn ngập những biểu tượng gợi nhắc về quá khứ.
Thế hệ trẻ có thể không nhận ra nguồn gốc của những biểu tượng này, nhưng nhiều người trong chúng ta vẫn còn nhớ rõ các thiết bị thực tế mà chúng dựa trên. Thậm chí, bạn có thể vẫn đang sử dụng một số công nghệ cổ điển này hàng ngày mà không hề nhận ra chúng đã tồn tại từ bao giờ. Dưới đây là 10 biểu tượng công nghệ retro dễ nhận biết nhất vẫn còn được sử dụng rộng rãi trong thời đại số.
1. Đĩa Mềm – Biểu Tượng “Lưu” Bất Hủ
Trước khi chúng ta có dung lượng lưu trữ khổng lồ trên máy tính và điện toán đám mây, đĩa mềm là phương tiện chính để lưu trữ dữ liệu. Mặc dù có nhiều kích cỡ và thiết kế khác nhau, chiếc đĩa mềm 3½ inch cổ điển là loại phổ biến nhất.
Ngày nay, đĩa mềm gần như không còn được sử dụng do dung lượng cực kỳ hạn chế và tuổi thọ không cao. Tuy nhiên, ổ đĩa lưu trữ tiện dụng mà chúng ta từng cất trong máy tính hoặc ngăn kéo bàn làm việc vẫn sống mãi trong hình dạng biểu tượng “lưu” (save icon) trên hàng nghìn ứng dụng, trang web và trò chơi.
Đĩa mềm 3.5 inch đặt cạnh khe ổ đĩa trên một chiếc laptop cũ, biểu tượng cho việc lưu trữ dữ liệu và nguồn gốc của icon "save"
2. Đĩa Than (Vinyl) – Nốt Trầm Của Âm Nhạc Analog
Đĩa than ra đời từ kỷ nguyên lưu trữ âm thanh analog, rất lâu trước khi máy tính cá nhân xuất hiện. Nó gắn liền với các bản thu âm nhạc hơn bất kỳ phương tiện lưu trữ nào khác. Mặc dù về mặt kỹ thuật, đĩa than không mang lại chất lượng âm thanh tốt hơn nhạc số, những người đam mê vẫn trân trọng và sử dụng chúng vì giá trị hoài niệm, trải nghiệm xúc giác thỏa mãn và nhiều lý do khác.
Đĩa than đang trở nên phổ biến hơn bao giờ hết và thường được sử dụng làm biểu tượng gợi nhắc về âm nhạc, bộ sưu tập album hoặc thậm chí là âm thanh nói chung, thường đi kèm với hình ảnh cần đọc đĩa.
Đĩa than nhạc nền Mobile Suit Gundam II đang phát trên bàn xoay, minh họa cho sự trở lại của vinyl trong văn hóa nghe nhạc
3. Đĩa CD – Lưu Trữ Kỹ Thuật Số Đa Năng
Đĩa Compact (CD) là một dạng thiết bị lưu trữ quang học kỹ thuật số phổ quát, có thể lưu trữ gần như mọi thứ, bao gồm nhạc, chương trình, trò chơi điện tử, hệ điều hành và trình điều khiển. Vì vậy, nó không có một bản sắc riêng biệt như đĩa than với âm nhạc. Hơn nữa, vì đĩa mềm ra đời trước CD, biểu tượng đĩa mềm đã trở thành biểu tượng lưu phổ quát rất lâu trước khi CD được phổ biến rộng rãi.
Tuy nhiên, một số ứng dụng và trò chơi vẫn sử dụng biểu tượng đĩa CD để tạo sự khác biệt hoặc trông hiện đại hơn, thay thế cho biểu tượng đĩa than trong âm nhạc (thường đại diện cho album hoặc bộ sưu tập) và biểu tượng đĩa mềm để lưu (thường trong trò chơi điện tử). Nó cũng thường được sử dụng trong các ứng dụng và công cụ tập trung vào sao chép (ripping), ghi (burning) và phát CD.
Bàn tay cầm đĩa CD, một phương tiện lưu trữ kỹ thuật số từng rất phổ biến cho nhạc, phần mềm và video
4. Ống Nghe Điện Thoại – Biểu Tượng Cuộc Gọi Toàn Cầu
Mặc dù điện thoại bàn không dây đã tồn tại hàng thập kỷ, nhiều người vẫn liên tưởng đến chiếc điện thoại bàn truyền thống với ống nghe khi nghĩ đến việc thực hiện cuộc gọi. Ống nghe là một phần đơn giản nhưng mang tính biểu tượng đến mức khó có thể hình dung được một thứ gì khác phù hợp hơn để sử dụng làm biểu tượng cuộc gọi phổ quát trên hầu hết các thiết bị, hệ điều hành và ứng dụng hiện đại.
Chắc hẳn nhiều người tò mò không biết liệu những đứa trẻ ngày nay có hiểu được biểu tượng cuộc gọi mà chúng nhìn thấy hàng ngày thực sự đại diện cho điều gì hay không.
Ống nghe điện thoại bàn truyền thống đặt trên modem quay số, tượng trưng cho icon cuộc gọi trên các thiết bị hiện đại
5. TV CRT – Màn Hình Cổ Điển Tạo Nên Biểu Tượng
Trong khi một số ứng dụng sử dụng TV màn hình phẳng hiện đại làm biểu tượng để chỉ việc xem nội dung đa phương tiện, thì đây không phải là một thực tế phổ biến. TV hiện đại về cơ bản chỉ là hình chữ nhật nằm ngang, nên dù có chân đế, chúng vẫn tạo nên một biểu tượng khá mờ nhạt.
Ngược lại, TV CRT (Cathode Ray Tube) retro có vẻ ngoài đặc trưng và độc đáo, thường có viền gỗ, loa ở bên cạnh hoặc phía dưới, các núm xoay và nút bấm, và đôi khi là ăng-ten hình chữ V trên đỉnh. Không ngạc nhiên khi thiết kế cổ điển này đã trở thành biểu tượng TV hoặc phát sóng phổ quát trên nhiều ứng dụng và giao diện.
Màn hình iPad hiển thị phim Star Trek, phản chiếu lên TV CRT cổ điển với thiết kế đặc trưng, biểu tượng cho nội dung truyền hình xưa và nay
6. Tay Cầm Chơi Game – Biểu Tượng Giải Trí Điện Tử
Các tay cầm chơi game retro và cần điều khiển arcade là những biểu tượng phổ quát cho trò chơi điện tử. Trừ khi một thiết bị có thiết kế biểu tượng trung tâm trò chơi điện tử tùy chỉnh riêng, biểu tượng được sử dụng để đại diện cho trò chơi điện tử thường là một phiên bản cách điệu của một tay cầm cổ điển.
Biểu tượng này thường được lấy cảm hứng từ tay cầm NES hình chữ nhật hoặc tay cầm SNES “xương chó”, nhưng cũng có những biến thể dựa trên tay cầm DualShock và Xbox.
Một chồng các tay cầm chơi game retro từ nhiều thế hệ như NES, SNES và PlayStation, minh họa cho sự phát triển của công nghệ chơi game và nguồn gốc icon tay cầm
7. Ổ Cứng – Biểu Tượng Lưu Trữ Dữ Liệu Lâu Dài
Trong khi đĩa mềm là biểu tượng phổ biến nhất cho hành động lưu dữ liệu, ổ cứng đã trở thành biểu tượng phổ quát cho bộ nhớ lưu trữ. Điều này thường được thể hiện dưới dạng một ổ cứng đã được tháo rời. Mặc dù máy tính xách tay và máy tính cá nhân hiện đại không còn sử dụng ổ HDD cơ học nữa, nhưng Windows vẫn sử dụng biểu tượng kiểu ổ cứng gắn ngoài cho “Local Disk”.
Thú vị hơn, đây không phải là loại biểu tượng liên quan đến ổ cứng duy nhất bạn sẽ gặp. Các gói đĩa cổ điển – các đĩa tròn xếp chồng lên nhau được sử dụng trước khi phát minh ra ổ cứng kín hiện đại – ngày nay thường được sử dụng làm biểu tượng cho cơ sở dữ liệu.
Ổ đĩa cứng cơ học (HDD) được tháo vỏ, lộ rõ các đĩa từ bên trong, biểu tượng cho khả năng lưu trữ dữ liệu lớn trong lịch sử công nghệ máy tính
8. Băng Cassette – Dấu Ấn Của Văn Hóa Mixtape
Đây là một thiết bị lưu trữ âm thanh khác. Băng cassette gắn liền với văn hóa mixtape, vì vậy chúng đôi khi được sử dụng làm biểu tượng để đại diện cho nhạc đường phố, các bản phối và danh sách phát trong ứng dụng và trò chơi. Sự trở lại gần đây của băng cassette như một trào lưu hoài cổ đã một lần nữa khẳng định vị thế của nó trong lòng những người yêu âm nhạc.
Nhiều băng cassette được xếp cạnh nhau, mang đậm phong cách retro, gợi nhớ văn hóa mixtape và là biểu tượng của âm nhạc thập niên trước
9. Micro – Thiết Bị Thu Âm Chuyên Nghiệp Vượt Thời Gian
Mặc dù bạn có thể không coi micro là một công nghệ cũ vì nó vẫn được sử dụng rộng rãi ngày nay trong mọi thứ từ máy tính cá nhân đến điều khiển TV và điện thoại thông minh, nhưng nó thực sự là một công nghệ tương đối cổ điển.
Cụ thể hơn, biểu tượng micro mà gần như mọi ứng dụng và trang web sử dụng để ghi âm giống với micro dynamic kiểu cũ, từng được sử dụng rộng rãi cho việc phát sóng và ca hát, chẳng hạn như Shure 55SH nổi tiếng. Nó từng được Elvis Presley sử dụng, đó là lý do nó có biệt danh “micro Elvis”.
Biểu tượng micro trong ứng dụng Microsoft Word trên iOS, có hình dáng tương tự micro dynamic cổ điển, đại diện cho chức năng ghi âm giọng nói
10. Tai Nghe – Âm Thanh Di Động Từ Thế Kỷ 19
Giống như micro, tai nghe là một công nghệ khá cũ có từ cuối thế kỷ 19. Mặc dù được sử dụng hàng ngày và không ngừng phát triển về tính năng và chất lượng, hình dạng và thiết kế tổng thể của chúng vẫn không thay đổi nhiều qua nhiều năm, ngay cả trong những mẫu độc đáo nhất.
Ngày nay, tai nghe là một biểu tượng cổ điển vẫn được sử dụng rộng rãi để đại diện cho nội dung âm thanh. Thực tế, biểu tượng tai nghe có lẽ dễ nhận biết hơn cho âm thanh và âm nhạc so với cả CD, đĩa than hoặc băng cassette cộng lại.
Một người đang đeo tai nghe Sony MDR-M1 trong phòng thu, minh họa cho thiết kế tai nghe truyền thống vẫn được sử dụng rộng rãi đến ngày nay
Kết Luận
Những biểu tượng kỹ thuật số mà chúng ta nhìn thấy hàng ngày không chỉ đơn thuần là các hình ảnh đại diện chức năng; chúng là những cầu nối vô hình giữa quá khứ và hiện tại, là lời nhắc nhở về lịch sử phong phú của công nghệ. Từ chiếc đĩa mềm từng là phương tiện lưu trữ tối thượng đến chiếc điện thoại bàn, TV CRT, hay băng cassette gắn liền với kỷ niệm, mỗi biểu tượng đều mang trong mình một câu chuyện về sự tiến hóa của công nghệ. Việc nhận diện và hiểu được nguồn gốc của chúng không chỉ giúp chúng ta trân trọng hơn những đổi mới hiện tại mà còn gợi lên một chút hoài niệm đẹp đẽ về những thiết bị đã từng làm mưa làm gió trong quá khứ.
Bạn có nhận ra hết những biểu tượng này không? Đâu là biểu tượng retro mà bạn yêu thích nhất và nghĩ rằng nó vẫn còn rất phù hợp trong thế giới số ngày nay? Hãy chia sẻ suy nghĩ của bạn trong phần bình luận bên dưới!
