Cuộc sống hiện đại gắn liền với giao tiếp di động, khiến những chiêu trò lừa đảo qua tin nhắn ngày càng trở nên tinh vi. Trong số đó, lừa đảo “Tôi đã đổi số điện thoại” là một mánh khóe lâu đời nhưng vẫn đặc biệt nguy hiểm. Kẻ gian thường giả danh là bạn bè hoặc người thân đang gặp khó khăn, nhằm khai thác lòng tốt và sự nhẹ dạ của nạn nhân để chiếm đoạt tiền bạc. Mặc dù thoạt nhìn có vẻ vô hại, một phút lơ là cảnh giác cũng có thể khiến bạn sập bẫy.
Mục tiêu chính của chiêu lừa này là lợi dụng tình cảm và sự tin tưởng của bạn dành cho những người thân yêu, biến lòng tốt thành cơ hội trục lợi cho kẻ xấu.
Cách Thức Hoạt Động Của Lừa Đảo “Đổi Số Điện Thoại”
Trong thời đại số, tin nhắn văn bản là phương tiện liên lạc hàng ngày của hàng tỷ người. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho các tin nhắn lừa đảo (smishing) lan truyền rộng rãi. Theo Keepnet, hơn 3.5 tỷ điện thoại nhận tin nhắn spam mỗi ngày, trong đó nhiều tin mạo danh các thương hiệu lớn. Hậu quả không chỉ là mất tiền bạc, mà còn là sự lãng phí thời gian, mất niềm tin và gây ra tổn thương tinh thần. Theo kinh nghiệm của tôi, lừa đảo “Tôi đã đổi số điện thoại” là một trong những thủ đoạn thao túng tâm lý (social engineering) nguy hiểm nhất, bởi nó trực tiếp nhắm vào lòng trắc ẩn của con người.
Vậy, chiêu lừa đảo này hoạt động như thế nào? Kẻ lừa đảo sẽ gửi tin nhắn văn bản giả mạo từ một người bạn hoặc người thân, thông báo rằng họ đã đổi số điện thoại mới. Sau đó, chúng sẽ bịa ra một câu chuyện khẩn cấp, cầu xin một khoản vay ngắn hạn hoặc sự hỗ trợ tài chính khẩn cấp. Những tin nhắn này thường được viết rất khéo léo, tạo cảm giác như đó thực sự là một lời cầu cứu từ người thân đang gặp nạn.
Bạn có thể phản hồi mà không chút nghi ngờ, đặc biệt khi các tin nhắn được viết một cách rất chân thật. Tiền có thể được gửi đi ngay lập tức. Cảm giác cấp bách trong các tin nhắn này có thể tạo ra áp lực tâm lý cực lớn.
Người đàn ông xem tin nhắn lừa đảo trên điện thoại
Chiêu lừa thường bắt đầu bằng một tin nhắn kiểu: “Chào, là mình đây. Mình vừa đổi số mới. Lưu lại nhé.” Cách diễn đạt có thể thay đổi, nhưng ý chính là thông báo về một số điện thoại mới. Sau đó, kẻ mạo danh sẽ dựng lên một câu chuyện nhằm khai thác lòng trung thành hoặc trách nhiệm của bạn. Nhiều kẻ lừa đảo sẽ bịa ra các lý do như chi phí y tế đột xuất, chi phí du lịch khẩn cấp. Người bạn giả vờ đó sẽ nói rằng không thể liên lạc với ai khác, hoặc tình huống quá nguy cấp đến mức bạn là người duy nhất có thể giúp. Kẻ lừa đảo lợi dụng sự đồng cảm của bạn, vì không ai muốn bỏ qua lời cầu cứu từ người thân.
Kẻ gian thường sẽ thúc giục bạn gửi tiền thông qua các ứng dụng thanh toán hoặc thẻ quà tặng trả trước. Mục đích luôn là sự giúp đỡ ngắn hạn. Số tiền yêu cầu có thể không quá lớn. Kẻ lừa đảo có thể nói: “Mình chỉ cần đủ tiền thanh toán hóa đơn phòng khám” hoặc “Mình hứa sẽ trả lại bạn vào tuần tới.” Một khoản tiền tương đối nhỏ thường ít gây nghi ngờ hơn, khiến nhiều người dễ dàng làm theo. Đến khi nhận ra có điều bất thường, số tiền đã biến mất không dấu vết. Đây là lý do tại sao chiêu lừa đảo này rất phổ biến: dễ sập bẫy và mang lại kết quả nhanh chóng cho kẻ gian.
Dấu Hiệu “Báo Động Đỏ” Cần Cảnh Giác
Có một số dấu hiệu “báo động đỏ” (red flags) rõ ràng trong các tin nhắn lừa đảo này. Một dấu hiệu lớn là việc đề cập đột ngột đến một cuộc khủng hoảng. Việc thay đổi số điện thoại lại trùng hợp với một tình huống khẩn cấp đáng lẽ phải khiến bạn nghi ngờ. Một dấu hiệu khác là yêu cầu thanh toán ngay lập tức bằng thẻ quà tặng, thẻ ghi nợ trả trước hoặc các ứng dụng thanh toán kỹ thuật số. Những phương thức này thường rất khó hoặc không thể truy vết.
Yêu cầu giữ bí mật hoặc không thông báo cho ai khác cũng là một dấu hiệu đáng ngờ. Kẻ lừa đảo có thể nói: “Đừng nói với mẹ nhé” hoặc “Đừng gọi vào số cũ của mình vì nó đã ngừng hoạt động.” Nếu có điều gì đó cảm thấy không ổn, rất có thể đó chính là một vụ lừa đảo. Bất kỳ yêu cầu nào về thông tin cá nhân hoặc thông tin ngân hàng đều là dấu hiệu lừa đảo ngay lập tức.
Các Biện Pháp Bảo Vệ Bản Thân Khỏi Lừa Đảo
Việc tạm dừng và suy nghĩ kỹ trước khi trả lời tin nhắn từ một số lạ hoặc không xác định có thể giúp bạn tự bảo vệ mình. Hãy cố gắng xác minh bất kỳ yêu cầu nào bằng cách sử dụng số điện thoại đã biết hoặc các nền tảng nhắn tin/mạng xã hội khác. Hãy thử gọi vào số điện thoại cũ của người đó trong danh bạ của bạn, chỉ để xem nó còn hoạt động không. Người chủ thực sự có thể nhấc máy và xác nhận rằng số đó vẫn đang hoạt động. Bạn cũng có thể hỏi một câu hỏi mà chỉ người bạn hoặc người thân thật sự của bạn mới biết câu trả lời.
Một phương pháp hay khác là tự hỏi liệu yêu cầu đó có phù hợp với tính cách hoặc tình hình của người bạn đó không. Một số tin nhắn có thể chứa lỗi chính tả hoặc các chi tiết không nhất quán. Người bạn thật của bạn có thể sẽ không viết sai một số từ hoặc cụm từ nhất định. Kẻ lừa đảo thường không thể bắt chước những nét riêng hoặc những câu đùa riêng tư của người bạn đó.
Việc gửi tiền không bao giờ nên xảy ra nếu chưa xác minh. Nếu người đó nhấn mạnh cần tiền ngay lập tức, hãy yêu cầu họ gửi một bức ảnh selfie trực tiếp hoặc thực hiện một cuộc gọi video ngắn. Một người bạn chính đáng thường hiểu được sự cần thiết phải xác nhận danh tính khi liên quan đến tiền bạc. Hãy cảnh giác với các hành vi hăm dọa hoặc thao túng cảm xúc. Kẻ lừa đảo thường sẽ phản ứng gay gắt nếu bạn hỏi quá nhiều câu hỏi. Chúng có thể cố gắng làm bạn cảm thấy tội lỗi. Đây là những dấu hiệu cho thấy bạn không giao tiếp với người bạn hoặc người thân thật sự của mình.
Các công ty viễn thông có bộ lọc spam, nhưng chúng không hoàn hảo. Hãy cân nhắc bật cài đặt ẩn tin nhắn từ người gửi không xác định trên điện thoại của bạn. Điều này có thể giúp giảm số lượng tin nhắn rác trong hộp thư đến. Một số điện thoại thông minh như Google Pixel có tính năng phát hiện lừa đảo tích hợp, giúp gắn cờ các tin nhắn đáng ngờ. Hãy chú ý đến những cảnh báo này. Mặc dù không phải lúc nào cũng chính xác, nhưng chúng có thể giúp bạn phát hiện các tin nhắn đáng nghi.
Điện thoại hiển thị cảnh báo tin nhắn spam
Một lớp bảo mật khác nằm ở thói quen trực tuyến hàng ngày của bạn. Đăng xuất khỏi các ứng dụng thanh toán, sử dụng mật khẩu phức tạp hoặc bật xác thực đa yếu tố cho thiết bị có thể hạn chế thiệt hại nếu bạn lỡ mắc sai lầm. Đừng nhấp vào các liên kết đáng ngờ hoặc cung cấp thông tin cá nhân để phản hồi các tin nhắn chưa được xác minh.
Cần Làm Gì Khi Nhận Tin Nhắn Lừa Đảo?
Nếu bạn nhận được một tin nhắn lừa đảo, tuyệt đối không tương tác với kẻ lừa đảo. Nếu bạn đã lỡ gửi tiền mà không biết, hãy thông báo ngay cho ngân hàng hoặc nhà cung cấp dịch vụ thanh toán của bạn. Khả năng phục hồi lại tiền sẽ khác nhau tùy thuộc vào dịch vụ được sử dụng. Một số nền tảng có thể đảo ngược giao dịch nếu bạn hành động nhanh chóng.
Bạn có thể báo cáo tin nhắn lừa đảo. Mặc dù những kẻ tội phạm này thường xuyên đổi số, nhưng càng nhiều người báo cáo tin nhắn, số điện thoại lừa đảo sẽ càng nhanh chóng bị “cháy”. Việc cảnh báo bạn bè hoặc đồng nghiệp về chiêu lừa này cũng giúp ngăn chặn thêm nhiều người trở thành nạn nhân. Hãy đăng cảnh báo lên mạng xã hội hoặc đề cập trong các cuộc gặp gỡ. “Truyền miệng” có thể là một cách hiệu quả để ngăn chặn các nạn nhân trong tương lai.
Nếu bạn ở Hoa Kỳ, bạn có thể chuyển tiếp tin nhắn đáng ngờ đến số 7726 (SPAM) – đây là mã số chuẩn để báo cáo tin nhắn spam trên hầu hết các nhà mạng. Bạn cũng có thể báo cáo trực tiếp tin nhắn spam cho Ủy ban Thương mại Liên bang (FTC) tại ReportFraud.ftc.gov.
Việc giữ bình tĩnh, xác minh danh tính và suy nghĩ kỹ lưỡng về mọi yêu cầu bất ngờ có thể giúp bạn tự bảo vệ mình trước loại lừa đảo này. Chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm cá nhân cũng có thể giúp người khác cảm thấy bớt cô lập hơn khi đối mặt với những kẻ lừa đảo.
