Hành trình tìm mua một chiếc TV CRT (Cathode Ray Tube) để sống lại ký ức game retro có thể vừa thú vị vừa đầy thử thách. Dù đã dành nhiều thời gian nghiên cứu, nhiều người vẫn mắc phải những sai lầm khiến trải nghiệm không được trọn vẹn. Với vai trò là một người đã gia nhập “binh đoàn” những người sở hữu TV CRT và cũng trải qua những vấp váp ban đầu, tôi muốn chia sẻ những yếu tố cốt lõi bạn cần ưu tiên khi tìm mua TV CRT, đảm bảo không chỉ tìm được một thiết bị ưng ý mà còn tối ưu hóa trải nghiệm chơi game cổ điển của mình. Đây là những tiêu chí đã được đúc kết từ thực tế, giúp bạn tránh những hối tiếc và tận hưởng trọn vẹn giá trị mà màn hình CRT mang lại.
Màn hình TV CRT cổ điển với hình nền lưới arcade màu tím, tượng trưng cho game retro.
7. Cổng Composite (AV) – Chuẩn kết nối tối thiểu cho game retro
Nếu bạn vô tình bắt gặp một chiếc TV CRT chỉ có cổng RF (radio frequency), loại kết nối mà nhiều console retro đời đầu cung cấp như một lựa chọn, hãy cân nhắc bỏ qua. Không chỉ những chiếc TV này thường rất cổ lỗ sĩ, chất lượng tín hiệu RF cũng tệ đến mức mọi ưu điểm được ca ngợi khi chơi game retro trên CRT đều biến mất.
Composite video (còn gọi là cổng AV với ba màu vàng, trắng, đỏ) là một bước cải tiến vượt bậc so với RF. Đối với bất kỳ ai đang tìm mua TV CRT để chơi game retro ngày nay, tôi xem đây là chuẩn kết nối tối thiểu cần phải có. Nó đảm bảo hình ảnh rõ ràng hơn và tín hiệu ổn định hơn đáng kể so với RF.
Bộ cáp Composite (AV) màu vàng, trắng, đỏ dùng để kết nối TV CRT với máy chơi game.
6. Cổng S-Video và Ưu điểm của RGB – Nâng tầm hình ảnh
Composite là một khởi đầu tốt, nhưng S-Video còn tốt hơn đáng kể. Các kết nối S-Video (Separated Video) tách thông tin màu sắc (chrominance) và độ sáng (luminance) thành các tín hiệu riêng biệt trên các dây dẫn riêng. Điều này giải quyết vấn đề chồng lấn tín hiệu mà composite video gặp phải, vốn gây ra hình ảnh tương đối mờ và không ổn định. Sự khác biệt khi chuyển từ composite sang S-Video là rất rõ rệt. Việc tìm được một cáp S-Video chính hãng của Sony cho chiếc PS2 của tôi đã mang lại một nâng cấp lớn cho thiết lập CRT của tôi.
Cổng kết nối S-Video thường thấy trên các thiết bị giải trí và TV CRT, cho chất lượng hình ảnh tốt hơn Composite.
Trong khi đó, việc tìm thấy một TV CRT có đầu vào RGB (Red Green Blue) như cổng Component (YPbPr) hoặc RGB SCART/BNC là một “bonus” cực kỳ giá trị. Ở đây, dữ liệu hình ảnh được tách thành nhiều cáp chuyên dụng, tạo ra hình ảnh sắc nét và màu sắc chính xác nhất có thể. Nếu bạn tìm được một TV CRT như vậy với mức giá hợp lý, nó hoàn toàn xứng đáng. Tuy nhiên, khả năng cao đó sẽ là một PVM (Professional Video Monitor) hơn là một mẫu TV thương mại thông thường. Bạn cũng nên lưu ý rằng nhiều console retro sẽ yêu cầu mod RGB để tận dụng được kết nối này. Do đó, cá nhân tôi sẽ không trả quá nhiều tiền hoặc đi quá xa để tìm kiếm một cổng RGB, nhưng nó chắc chắn nằm trong danh sách “nên có”.
Cần lưu ý, Component video (YPbPr) khác với RGB SCART hoặc RGB BNC. Mặc dù YPbPr là một kết nối tuyệt vời, nhưng về mặt kỹ thuật, nó không phải là “RGB” theo cách mà cộng đồng game thủ retro thường nói đến (thường ám chỉ RGB SCART hoặc BNC inputs).
Cáp S-Video chính hãng Sony dành cho máy chơi game PlayStation, minh họa phụ kiện kết nối cao cấp.
5. Cổng Kết Nối Phía Trước – Tiện lợi tối đa khi đổi máy chơi game
Vẻ đẹp bụi bặm mà bạn thấy ở hình trên chính là bảng điều khiển cổng kết nối phía trước của chiếc Sony Trinitron 34 inch khổng lồ của tôi. Đùa chút thôi, nhưng việc có cổng kết nối ở mặt trước này cực kỳ tiện lợi nếu bạn thường xuyên cần hoán đổi giữa các console hoặc thiết bị nghe nhìn khác nhau. Ví dụ, tôi có chiếc Pac-Man Connect and Play chính hãng trông rất tuyệt khi kết nối với CRT của mình, nhưng tôi không thể cắm nó cố định. Cổng phía trước giúp việc kết nối và ngắt kết nối trở nên nhanh chóng và dễ dàng hơn rất nhiều.
Mặt trước của TV Sony Trinitron với các cổng kết nối phụ trợ, tiện lợi khi thay đổi thiết bị.
4. Âm Thanh Stereo – Trải nghiệm chân thực cho game và phim
Từ thế hệ console 16-bit trở đi, âm thanh stereo đã trở thành tiêu chuẩn trong các trò chơi điện tử, và rất nhiều nội dung giải trí cũ cũng có định dạng stereo. Tuy nhiên, nhiều TV CRT chỉ được trang bị một loa mono tích hợp sẵn. Mặc dù những chiếc TV này vẫn chấp nhận tín hiệu đầu vào stereo, chúng sẽ trộn nó thành một loa mono duy nhất. Nếu bạn hài lòng với điều đó thì không sao, nhưng cá nhân tôi thích có hệ thống loa stereo là một phần của TV.
Tất nhiên, nhiều TV có loa mono vẫn cung cấp đầu ra loa stereo hoặc tai nghe, cho phép bạn bổ sung loa ngoài sau này. Nhưng tôi tin rằng hầu hết mọi người sẽ muốn giữ phụ kiện ở mức tối thiểu, xét đến việc bản thân một chiếc TV CRT đã chiếm rất nhiều không gian rồi.
Màn hình CRT chiếu phim Star Trek, bên cạnh là một chiếc iPad, minh họa trải nghiệm âm thanh trên màn hình cổ điển.
3. Công Nghệ Màn Hình Trinitron – Chất lượng hình ảnh sắc nét vượt trội
Màn hình Trinitron với công nghệ Aperture Grill của Sony là một công nghệ đã đạt nhiều giải thưởng trong TV CRT, mang lại hình ảnh sắc nét hơn, sáng hơn và màu sắc sống động hơn. Mặc dù bất kỳ mẫu CRT đời sau nào cũng sẽ hiển thị nội dung khá tốt, nhưng rõ ràng có một lợi ích đáng kể khi sở hữu một ống hình Trinitron, và đó là lý do tại sao những chiếc TV này luôn được săn đón. Điều thú vị là TV không nhất thiết phải là của Sony mới có công nghệ Trinitron.
Sony đã cấp phép thiết kế Trinitron cho các công ty khác, và cuối cùng khi bằng sáng chế hết hạn, bất kỳ nhà sản xuất TV nào cũng có thể sử dụng công nghệ này. Điều này xảy ra gần cuối kỷ nguyên CRT. Nếu bạn đang tìm kiếm một “bản sao” Trinitron, các ống CRT Aperture Grill được cấp phép chính thức thường có tên chứa “tron”, chẳng hạn như Diamondtron của Mitsubishi và SonicTron của ViewSonic. Dù bằng cách nào, bạn thường có thể tìm kiếm để biết liệu một chiếc TV cụ thể có sử dụng màn hình kiểu Trinitron Aperture Grill hay thiết kế Shadow Mask phổ biến hơn.
2. Hỗ Trợ Chuẩn 240p Thực Thụ – Nét đặc trưng của game cổ điển
Các console như NES xuất tín hiệu ở độ phân giải 240p. Tức là 320×240 pixel, sử dụng quét lũy tiến (progressive scan), nghĩa là mọi dòng trong hình ảnh được vẽ theo trình tự. Một số TV CRT, đặc biệt là các mẫu đời sau hỗ trợ độ phân giải cao hơn, xử lý tín hiệu 240p dưới dạng 480i hoặc “quét xen kẽ” (interlaced). Điều này có nghĩa là các dòng chẵn và lẻ được vẽ trong các lần quét riêng biệt.
Đầu ra video xen kẽ có một “hiện tượng nhấp nháy” rõ rệt hơn ở một số cảnh nhất định. Trên chiếc TV CRT của riêng tôi, khi chơi các game 8-bit qua cổng composite, hình ảnh không có hiện tượng nhấp nháy này. Nhưng khi chơi bằng PS2 với đầu ra 480i, bạn có thể thấy rõ hiện tượng này bằng mắt thường. Các TV CRT “HD-ready” đời sau thường upscale 240p lên 480i, điều này có thể khiến game trông tệ hơn. Một số CRT “màn hình phẳng” xử lý 240p không chính xác và thêm hiệu ứng khử răng cưa nhân tạo. Nếu bạn muốn có các đường quét (scanlines) 240p chân thực và chuyển động không nhấp nháy, những chiếc TV CRT định nghĩa chuẩn (standard-definition) đời cũ là lý tưởng.
Bộ sưu tập nhiều hệ máy chơi game cổ điển, tay cầm và băng game từ góc nhìn trên cao, thể hiện sự đa dạng của game retro.
1. Khả Năng Tương Thích PAL & NTSC – Mở rộng thư viện game toàn cầu
Tính năng quan trọng cuối cùng cho một chiếc TV mà bạn muốn dùng để chơi game retro là khả năng hỗ trợ cả nội dung PAL 50Hz và NTSC 60Hz. Có rất nhiều game chưa bao giờ được phát hành ở các khu vực NTSC hoặc ngược lại, và nếu bạn muốn chơi game PAL trên các console PAL ở một khu vực NTSC (hoặc ngược lại), bạn sẽ cần một chiếc TV có thể hiểu cả hai tín hiệu. Nội dung PAL thường có độ phân giải tốt hơn NTSC, trong khi NTSC hỗ trợ tần số quét cao hơn và do đó tốc độ khung hình cao hơn. Việc chuẩn nào tốt hơn có thể khác nhau tùy thuộc vào từng game, nhưng thật tuyệt khi có quyền truy cập vào phiên bản tốt nhất của một game, dù đó là phiên bản nào.
Qua nghiên cứu trước khi tôi bắt đầu chi tiền, tôi nhận ra rằng “lỗ hổng” CRT là rất sâu và vô tận. Tuy nhiên, tôi nghĩ đối với việc chơi game retro nói riêng, đây là những cân nhắc cá nhân quan trọng nhất mà tôi đã đúc kết được.
Kết luận
Việc lựa chọn một chiếc TV CRT phù hợp để chơi game retro đòi hỏi sự hiểu biết về các tính năng kỹ thuật và khả năng tương thích. Từ chuẩn kết nối Composite cơ bản đến S-Video hay thậm chí là RGB cao cấp, từ sự tiện lợi của cổng phía trước, chất lượng âm thanh stereo, công nghệ màn hình Trinitron vượt trội, đến khả năng hỗ trợ 240p chân thực và tương thích đa chuẩn PAL/NTSC – mỗi yếu tố đều đóng góp vào trải nghiệm chơi game của bạn. Đầu tư thời gian tìm hiểu kỹ lưỡng sẽ giúp bạn tìm được “báu vật” CRT ưng ý, tái hiện những khoảnh khắc vàng son của game retro một cách hoàn hảo nhất.
Hãy chia sẻ kinh nghiệm lựa chọn TV CRT của bạn hoặc những tính năng mà bạn cho là quan trọng nhất trong phần bình luận bên dưới!
