Việc vệ sinh máy tính định kỳ là vô cùng cần thiết để đảm bảo hiệu suất hoạt động ổn định và kéo dài tuổi thọ của thiết bị. Tuy nhiên, nếu không thực hiện đúng cách, quá trình làm sạch này có thể gây ra nhiều thiệt hại nghiêm trọng hơn là lợi ích, thậm chí dẫn đến hỏng hóc linh kiện và phát sinh chi phí sửa chữa không đáng có. Đối với những người mới bắt đầu hoặc chưa có kinh nghiệm vệ sinh PC, việc nắm rõ các sai lầm phổ biến là chìa khóa để bảo vệ chiếc máy tính yêu quý của mình. Bài viết này của thichcongnghe.net sẽ chỉ ra 8 lỗi thường gặp khi vệ sinh máy tính mà bạn nên tránh, giúp bạn thực hiện công việc này một cách an toàn và hiệu quả nhất.
1. Quên tắt nguồn và ngắt kết nối hoàn toàn
Sai lầm cơ bản nhưng nguy hiểm nhất mà nhiều người mắc phải là vệ sinh máy tính khi thiết bị vẫn đang hoạt động hoặc chưa được ngắt nguồn hoàn toàn. Khi máy tính bật, các linh kiện bên trong như RAM, SSD, bo mạch chủ, và quạt tản nhiệt vẫn nhận được điện năng. Bất kỳ dung dịch vệ sinh hoặc hơi ẩm nào tiếp xúc với các bộ phận đang có điện đều có thể dễ dàng gây ra chập mạch, dẫn đến hư hỏng vĩnh viễn.
Ngoài ra, nguy cơ chấn thương cũng tăng lên. Ngón tay của bạn có thể bị kẹt vào quạt GPU đang quay, hoặc bạn có thể bị điện giật khi chạm vào các mạch điện bên trong. Hơn nữa, tĩnh điện từ tay bạn có thể truyền sang các linh kiện đang được cấp điện và gây hư hỏng. Do đó, hãy luôn đảm bảo bạn đã tắt máy tính đúng cách, sau đó rút toàn bộ dây nguồn ra khỏi ổ điện. Với laptop, hãy tháo bộ sạc và nếu có thể, hãy tháo cả pin ra khỏi máy trước khi bắt đầu vệ sinh.
Menu tắt máy tính Windows 11, minh họa cách chọn Shut down
2. Bỏ qua rủi ro tĩnh điện gây hại linh kiện
Ngay cả một lượng phóng điện tĩnh điện nhỏ cũng đủ sức gây hỏng hóc cho các linh kiện điện tử nhạy cảm trong PC của bạn. Điện tích tĩnh điện có thể tích tụ do ma sát khi bạn cọ xát tay hoặc đi bộ trên thảm, đặc biệt là trong thời tiết khô lạnh. Nếu bạn chạm vào các bộ phận bên trong máy tính mà không có biện pháp phòng ngừa, bạn có thể vô tình truyền tĩnh điện sang chúng, gây ra hư hỏng vĩnh viễn và cần phải thay thế.
Để ngăn chặn rủi ro này, luôn luôn tiếp đất bản thân trước khi chạm vào các bộ phận bên trong máy tính. Bạn có thể sử dụng dây đeo cổ tay chống tĩnh điện chuyên dụng để ngăn chặn sự tích tụ tĩnh điện. Khi vệ sinh, hãy đặt laptop hoặc các linh kiện trên một bề mặt không dẫn điện, chẳng hạn như bàn gỗ. Đồng thời, tránh mặc các vật liệu dễ gây tích tụ tĩnh điện như len trong quá trình vệ sinh.
3. Xịt khí nén không đúng cách
Khí nén là một công cụ tuyệt vời để nhanh chóng loại bỏ bụi bẩn và mảnh vụn khỏi các cổng kết nối hay những khu vực khó tiếp cận bên trong máy tính. Tuy nhiên, nếu không sử dụng đúng cách, khí nén có thể gây ra nhiều vấn đề. Xịt sai góc có thể đẩy bụi bẩn vào sâu hơn, luồng khí mạnh có thể làm lỏng các bộ phận nhỏ, và việc nghiêng bình xịt quá mức có thể giải phóng chất đẩy lỏng, gây hư hại cho máy tính.
Tương tự, xịt quá gần có thể gây ngưng tụ hơi nước trên linh kiện, cực kỳ nguy hiểm. Để tránh những sai lầm này, hãy luôn giữ bình khí nén thẳng đứng và xịt từ khoảng cách an toàn, ít nhất 15-20 cm. Tập trung vào các khu vực cụ thể và tránh xịt trực tiếp vào các bộ phận nhạy cảm như bo mạch chủ. Sử dụng ống nối nhỏ đi kèm để tạo luồng khí chính xác hơn và luôn xịt những tia ngắn, ngắt quãng để tránh ngưng tụ.
Bình xịt khí nén cầm tay dùng để thổi bụi cho máy tính
4. Lạm dụng dung dịch tẩy rửa hóa chất mạnh
Các chất tẩy rửa lỏng mạnh, đặc biệt là những loại chứa amoniac, cồn nồng độ cao hoặc các hóa chất ăn mòn khác, có thể gây hại nghiêm trọng cho các linh kiện PC. Việc sử dụng quá nhiều dung dịch có thể khiến chúng thấm vào các khe hở và gây chập mạch. Khi áp dụng lên màn hình, chúng có thể làm hỏng lớp phủ chống chói, gây đổi màu hoặc phá hủy hoàn toàn màn hình, yêu cầu phải thay thế.
Để tránh những rủi ro này, hãy luôn sử dụng các dung dịch vệ sinh chuyên dụng dành cho thiết bị điện tử. Thấm một lượng nhỏ dung dịch vào khăn microfiber ẩm và tuyệt đối không xịt trực tiếp chất lỏng lên thiết bị. Khi vệ sinh các cổng, bàn phím hoặc các bộ phận khác, chỉ sử dụng lượng chất tẩy rửa tối thiểu để ngăn hơi ẩm thấm vào bên trong. Luôn tuân thủ hướng dẫn của nhà sản xuất đối với bất kỳ sản phẩm vệ sinh nào bạn sử dụng. Cuối cùng, hãy vệ sinh trong khu vực thông thoáng và để dung dịch bay hơi hoàn toàn trước khi kết nối lại các linh kiện.
5. Tháo lắp sai quy trình và làm mất ốc vít
Tháo lắp máy tính không đúng cách trong quá trình vệ sinh có thể dẫn đến nhiều vấn đề nghiêm trọng như làm hỏng vỏ máy và các linh kiện bên trong, ngắt kết nối các dây cáp quan trọng một cách vô tình, hoặc thậm chí gây chập mạch toàn bộ hệ thống. Ngoài ra, việc xử lý sai các linh kiện khi tháo ra có thể gây tổn hại nghiêm trọng. Nếu không cẩn thận, bạn còn có thể làm mất các ốc vít nhỏ nếu không được sắp xếp và lưu trữ đúng cách.
Trước khi vệ sinh máy tính lần đầu tiên, hãy đọc kỹ hướng dẫn sử dụng của thiết bị để nắm rõ quy trình tháo lắp chuẩn xác. Để tránh làm mất ốc vít, hãy sử dụng các dụng cụ như tua vít có nam châm và sắp xếp các ốc vít theo thứ tự vị trí tháo ra để dễ dàng theo dõi. Nếu bạn không chắc chắn về bất kỳ bước nào, hãy tìm kiếm sự giúp đỡ chuyên nghiệp để tránh mắc phải những sai lầm tốn kém. Trước khi lắp lại vỏ máy, hãy đảm bảo rằng tất cả các cáp và linh kiện đã được kết nối đúng cách, không có gì bị lỏng. Sau đó, bạn có thể bật máy tính trở lại.
Sử dụng tua vít để tháo ốc bàn phím laptop trong quá trình vệ sinh PC
6. Bỏ sót các khu vực quan trọng
Khi vệ sinh máy tính, chúng ta thường tập trung vào các khu vực dễ thấy như bàn phím, màn hình và vỏ ngoài, nhưng lại bỏ qua những điểm khó tiếp cận hơn như khe thông gió và quạt tản nhiệt. Bụi bẩn tích tụ tại những vị trí này có thể chặn luồng không khí, gây ra tình trạng quá nhiệt và giảm hiệu suất đáng kể cho máy tính. Hơn nữa, bụi bẩn bên trong các cổng kết nối cũng có thể gây ra sự cố về kết nối.
Đó là lý do tại sao bạn phải vệ sinh tất cả các khu vực của máy tính, đặc biệt là những nơi dễ bị bỏ qua. Sử dụng khí nén hoặc một bàn chải mềm để nhẹ nhàng loại bỏ bụi bẩn khỏi các khe thông gió, quạt và cổng kết nối. Đừng quên tháo, làm sạch và lắp lại cẩn thận các bộ lọc bụi nếu có. Thường xuyên kiểm tra những khu vực này để ngăn ngừa bụi bẩn tích tụ. Tương tự, hãy vệ sinh các phụ kiện bên ngoài mà bạn sử dụng với máy tính, chẳng hạn như ổ đĩa ngoài, bàn phím, chuột và các dây cáp kết nối của chúng, để đảm bảo toàn bộ hệ thống hoạt động ổn định.
Dùng tăm bông vệ sinh các khe hở và quạt tản nhiệt laptop bị bám bụi
7. Sử dụng công cụ vệ sinh không phù hợp
Việc sử dụng các công cụ vệ sinh không đúng cách có thể vô tình làm hỏng máy tính của bạn. Các loại vải thô hoặc bọt biển có tính mài mòn có thể không loại bỏ bụi hiệu quả mà còn để lại cặn bẩn. Bàn chải có lông cứng có thể làm trầy xước các bề mặt nhạy cảm, đặc biệt là màn hình, và có khả năng làm hỏng các cổng, khe thông gió, quạt và các linh kiện bên trong.
Để tránh điều này, hãy luôn sử dụng đúng công cụ vệ sinh chuyên dụng. Khăn microfiber mềm mại có thể hút bụi mà không làm trầy xước bề mặt. Khí nén hoặc bàn chải mềm chống tĩnh điện sẽ là lựa chọn lý tưởng để làm sạch các linh kiện bên trong. Tuyệt đối không sử dụng khăn giấy hoặc giấy vệ sinh vì chúng có thể để lại sợi giấy và vết xước. Tránh bất kỳ vật dụng nào có thể gây hư hại vĩnh viễn cho bề mặt của máy tính.
Bộ dụng cụ chuyên nghiệp cần thiết để sửa chữa và vệ sinh máy tính
8. Không sao lưu dữ liệu trước khi vệ sinh
Luôn có khả năng xảy ra sự cố bất ngờ trong quá trình vệ sinh máy tính. Ví dụ, bạn có thể vô tình xử lý sai hoặc gây chập mạch ổ đĩa lưu trữ, hoặc mắc một lỗi khiến máy tính không thể hoạt động được. Trong những trường hợp như vậy, bạn có nguy cơ mất quyền truy cập vào các tệp tin quan trọng, bao gồm tài liệu, hình ảnh hoặc các dự án công việc.
Với những hậu quả tiềm tàng này, việc luôn sao lưu dữ liệu của bạn – ít nhất là những tệp bạn có thể cần trong vài ngày tới – trước khi vệ sinh máy tính là điều bắt buộc. Hãy sử dụng các dịch vụ lưu trữ đám mây như Google Drive, OneDrive hoặc Dropbox, hoặc sao lưu vào ổ SSD ngoài để đảm bảo dữ liệu của bạn an toàn và tránh được căng thẳng do mất dữ liệu.
Laptop với ổ cứng di động và USB, minh họa việc sao lưu dữ liệu quan trọng
Kết luận
Những sai lầm phổ biến khi vệ sinh máy tính mà thichcongnghe.net vừa liệt kê có thể dẫn đến những hậu quả đắt đỏ và phiền toái. Đối với những người mới bắt đầu, việc tuân thủ các quy tắc vệ sinh đúng cách là cực kỳ quan trọng. Nếu bạn không chắc chắn về khả năng tự vệ sinh máy tính của mình, đừng ngần ngại tìm kiếm sự trợ giúp từ các chuyên gia. Ngoài ra, hãy biến việc vệ sinh PC trở thành một thói quen định kỳ, tránh trì hoãn trong nhiều tuần để đảm bảo máy tính luôn trong tình trạng tốt nhất. Chia sẻ kinh nghiệm và ý kiến của bạn về việc vệ sinh máy tính ở phần bình luận dưới đây nhé!
