Trong những năm gần đây, công nghệ blockchain và tiền điện tử đã mở ra vô vàn cơ hội mới cho cá nhân trên toàn thế giới. Tuy nhiên, sự phát triển bùng nổ này cũng thu hút không ít những kẻ lừa đảo, khiến không gian crypto trở thành mảnh đất màu mỡ cho các chiêu trò tinh vi. Dù bạn là người đã tham gia hay đang cân nhắc bước chân vào thế giới đầy hứa hẹn nhưng cũng lắm rủi ro này, việc trang bị kiến thức về các hình thức lừa đảo phổ biến là điều tối quan trọng. Dưới đây là 8 chiêu trò lừa đảo crypto mà bạn cần đặc biệt cảnh giác để bảo vệ tài sản số của mình.
1. Lừa Đảo Rút Rỗng Ví (Wallet Draining Scams)
Lừa đảo rút rỗng ví là một mối đe dọa nghiêm trọng có thể xóa sạch tài sản của bạn chỉ trong vài giây. Kẻ gian thường tìm cách lừa bạn tiết lộ khóa riêng (private keys) hoặc cụm từ khôi phục (seed phrases) – chìa khóa tối thượng để truy cập ví của bạn. Chúng cũng có thể dụ bạn kết nối ví với một trang web độc hại hoặc cấp quyền truy cập tài sản của bạn bằng các phương thức khác, cho phép chúng tự do chuyển và rút toàn bộ tiền điện tử trong ví của bạn.
Để tự bảo vệ mình, tuyệt đối không bao giờ chia sẻ khóa riêng hoặc cụm từ khôi phục với bất kỳ ai, dù dưới bất kỳ hình thức nào. Luôn xác minh rằng bạn đang truy cập vào một trang web chính thức, đáng tin cậy – đặc biệt khi sử dụng các sàn giao dịch phi tập trung (DEX). Ngoài ra, hãy cân nhắc sử dụng ví cứng (hardware wallet) để tăng cường bảo mật. Đảm bảo bạn chỉ cài đặt các ứng dụng ví hoặc tiện ích mở rộng trình duyệt chính hãng và tránh xa những ứng dụng giả mạo.
Ví cứng Ledger trên bàn phím laptop.
2. Các Kế Hoạch Đào Coin Lừa Đảo (Crypto Mining Schemes)
Các hình thức lừa đảo liên quan đến đào tiền điện tử (crypto mining) rất đa dạng. Kẻ gian có thể khoe khoang những hình ảnh dàn máy đào coin cao cấp và hứa hẹn nhân đôi khoản đầu tư crypto của bạn chỉ trong vài ngày, sau đó biến mất cùng với số tiền của bạn. Một số khác lại cố gắng bán cho bạn những dàn máy đào quá đắt đỏ với giá trị thực chỉ vài trăm đô la.
Tương tự, chúng cũng có thể lừa bạn tải xuống một ứng dụng “đào coin” giả mạo, thực chất là bí mật chiếm quyền xử lý của thiết bị bạn – còn gọi là cryptojacking. Để tự bảo vệ, hãy tránh xa bất kỳ lời đề nghị nào đảm bảo lợi nhuận cao phi thực tế, bỏ qua các ứng dụng đào coin trên điện thoại/máy tính vì chúng hiếm khi mang lại giá trị, và luôn xác minh uy tín của người bán phần cứng trước khi mua.
Dàn máy đào coin GPU xếp chồng lên kệ.
3. Lừa Đảo Mạo Danh Hỗ Trợ Khách Hàng
Những kẻ lừa đảo thường mạo danh các nhân viên hỗ trợ khách hàng của ví hoặc sàn giao dịch tiền điện tử. Chúng tuyên bố sẽ giúp giải quyết các vấn đề tài khoản, tiền bị đóng băng hoặc mật khẩu bị mất. Mục tiêu của chúng là đánh lừa người dùng tiết lộ khóa riêng, cụm từ khôi phục hoặc thông tin đăng nhập. Chúng thường nhắm mục tiêu vào người dùng trên mạng xã hội và trong các phần đánh giá của ứng dụng ví, nơi mọi người thường đăng tải khiếu nại.
Để phòng tránh các vụ lừa đảo này, bạn hãy luôn liên hệ với bộ phận hỗ trợ thông qua các kênh chính thức được cung cấp trên website hoặc ứng dụng, tránh nhấp vào các liên kết từ các tài khoản đáng ngờ và không bao giờ chia sẻ các thông tin nhạy cảm như khóa riêng hoặc cụm từ khôi phục. Các nhóm hỗ trợ chính hãng sẽ không bao giờ yêu cầu những thông tin này.
Người dùng cảnh báo lừa đảo trong phần đánh giá tiện ích mở rộng.
4. Chiêu Trò “Kéo Thảm” (Rug Pull Frauds)
Một vụ “kéo thảm” xảy ra khi các nhà phát triển tung ra một dự án tiền điện tử mới mà không khóa (lock) hoặc đốt (burn) thanh khoản của nó. Điều này cho phép họ rút tất cả số tiền bất cứ lúc nào. Thông thường, họ đưa ra những lời hứa hẹn táo bạo về công nghệ cách mạng đang được phát triển để thu hút nhà đầu tư. Khi đủ tiền được tập hợp, họ sẽ rút cạn thanh khoản, bỏ mặc nhà đầu tư với những token vô giá trị.
Để tự bảo vệ khỏi các chiêu trò lừa đảo này, bạn phải luôn xác minh rằng thanh khoản của một token đã được khóa bằng cách sử dụng các trình khám phá blockchain như Etherscan, BscScan hoặc các công cụ như DexScreener và RugCheck. Hãy thận trọng với các dự án mới ra mắt có vốn hóa thị trường thấp, nghiên cứu kỹ lưỡng đội ngũ phát triển và đọc các đánh giá độc lập trước khi đầu tư.
Website RugCheck hiển thị thông tin thanh khoản của một đồng coin chưa bị khóa.
5. Tấn Công “Phân Tán” (Dusting Attack Tactics)
Một cuộc tấn công “phân tán” xảy ra khi tin tặc gửi một lượng tiền điện tử rất nhỏ, được gọi là “bụi” (dust), đến địa chỉ ví của bạn. Nếu người nhận di chuyển số tiền này, tin rằng đó là một đợt airdrop hoặc chuyển nhầm, những kẻ tấn công có thể theo dõi các giao dịch của họ và cố gắng “giải ẩn danh” (de-anonymize) họ. Một khi đã xác định được danh tính, kẻ gian có thể sử dụng các chiến thuật lừa đảo như phishing, tống tiền hoặc các hình thức khác để nhắm mục tiêu vào nạn nhân.
Mặc dù cuộc tấn công này không trực tiếp đánh cắp tiền điện tử của bạn, nhưng nó lại gây ra mối đe dọa đáng kể về quyền riêng tư. Nếu bạn nhận được một khoản tiền gửi crypto nhỏ bất ngờ, hãy tránh chuyển nó đến một sàn giao dịch tập trung hoặc ví đang chứa lượng tiền lớn của bạn. Nếu có thể, hãy sử dụng một ví tiền điện tử có các biện pháp bảo vệ tích hợp chống lại các cuộc tấn công dusting để duy trì tính ẩn danh của bạn.
6. Thao Túng Giá “Bơm và Xả” (Pump-and-Dump Manipulation)
Chiêu trò “bơm và xả” xảy ra khi những người có ảnh hưởng (influencers) mờ ám và những “chuyên gia” tự xưng hợp tác để thổi phồng một loại tiền điện tử có giá trị thấp, chủ yếu là các đồng meme coin, mà họ đã mua với giá thấp hơn. Bằng cách sử dụng các chiêu trò quảng cáo sai lệch trên mạng xã hội, chúng tạo ra nhu cầu giả tạo, khiến giá tăng vọt. Một khi đạt đến đỉnh điểm, chúng sẽ bán tháo số coin nắm giữ của mình.
Việc bán tháo ồ ạt này gây ra sự sụp đổ của thị trường, và những người mua không nghi ngờ, những người đầu tư vào thời điểm đỉnh điểm với hy vọng kiếm lời lớn, sẽ mất trắng tiền của họ. Nếu một token không có nền tảng vững chắc đang được quảng bá rầm rộ, giá của nó tăng vọt trong vài giờ và khối lượng giao dịch quá thấp so với vốn hóa thị trường được thổi phồng của nó, thì đó có khả năng là một vụ lừa đảo “bơm và xả” mà bạn nên tránh.
Biểu đồ Dexscreener thể hiện chiêu trò lừa đảo pump-and-dump.
7. Tài Khoản Bị Hack Dụ Dỗ Nạn Nhân
Những kẻ lừa đảo thường chiếm quyền kiểm soát các tài khoản mạng xã hội của những người có ảnh hưởng hoặc những nhân vật nổi tiếng – đặc biệt trên các nền tảng như YouTube và Twitter – và sử dụng uy tín của họ để lừa dối nạn nhân. Chúng có thể hứa hẹn nhân đôi tiền điện tử của bạn nếu bạn gửi tiền vào ví của chúng, quảng bá một token mờ ám mà chúng có ý định bán tháo, hoặc đưa ra các đợt airdrop giả mạo yêu cầu bạn kết nối ví của mình với các trang web độc hại.
Vì những chiêu trò lừa đảo này xuất hiện từ các tài khoản đáng tin cậy, nhiều người đã mắc bẫy và mất tiền. Nếu một tài khoản đột nhiên bắt đầu quảng bá một giao dịch tiền điện tử, hãy xác minh thông qua các trang chính thức khác của cùng người hoặc công ty để tìm bất kỳ cảnh báo nào về việc tài khoản bị hack. Ngoài ra, hãy nhớ rằng các đợt airdrop hợp pháp không bao giờ yêu cầu bạn gửi tiền.
Quảng cáo lừa đảo "nhân đôi tiền điện tử".
8. Lừa Đảo Đầu Tư “Mổ Heo” (Pig Butchering Investment Scam)
“Mổ heo” là một hình thức lừa đảo tình cảm (romance scam) nơi kẻ gian dụ dỗ nạn nhân thông qua mạng xã hội hoặc các ứng dụng hẹn hò. Chúng xây dựng một mối quan hệ thân thiện để chiếm được lòng tin, và một khi nạn nhân đã gắn bó về mặt cảm xúc, chúng sẽ giới thiệu một cơ hội đầu tư tiền điện tử – thường thông qua một ứng dụng hoặc nền tảng mà chúng kiểm soát.
Để làm cho vụ lừa đảo có vẻ hợp pháp, chúng có thể ban đầu cho phép rút tiền nhỏ để xây dựng uy tín. Tuy nhiên, một khi nạn nhân đầu tư một khoản tiền lớn, hy vọng thu về lợi nhuận đáng kể, các giao dịch rút tiền sẽ bị chặn, và kẻ lừa đảo biến mất cùng với số tiền. Nếu một người bạn vừa quen trên mạng thúc giục bạn đầu tư vào tiền điện tử, đó rất có thể là một vụ lừa đảo.
Trước khi đầu tư, hãy luôn xác minh rằng bất kỳ nền tảng đầu tư nào là hợp pháp và được quản lý, và đừng bao giờ tin vào những lời hứa hẹn lợi nhuận được đảm bảo.
Người đang gọi điện thoại với một chồng thẻ trước mặt, cảnh báo về lừa đảo "mổ heo".
Thị trường tiền điện tử là một điểm nóng cho những kẻ lừa đảo, vì vậy bạn phải luôn cảnh giác để bảo vệ tài sản của mình. Hy vọng rằng bạn đã quen thuộc với những dấu hiệu cảnh báo của các hình thức lừa đảo crypto phổ biến nhất và có thể tránh trở thành nạn nhân của chúng. Trước khi đưa ra bất kỳ quyết định tài chính nào, hãy luôn nghiên cứu kỹ lưỡng, và nếu điều gì đó nghe có vẻ quá tốt để là sự thật, hãy tin vào trực giác của bạn và tránh xa.
Mặc dù chúng tôi đã nêu bật một số hình thức lừa đảo crypto phổ biến nhất, những kẻ lừa đảo không ngừng phát triển các chiến thuật mới. Hãy luôn cảnh giác, thận trọng và không ngừng tìm kiếm các mối đe dọa tiềm ẩn để bảo vệ bản thân và tài sản số của bạn.
