Steam Deck, dù đã bước sang năm thứ tư, vẫn được nhiều người xem là thiết bị chơi game cầm tay PC tốt nhất hiện nay. Khả năng chạy mượt mà hầu hết các tựa game hiện đại là điều không thể phủ nhận. Tuy nhiên, một thực tế đang dần trở nên rõ ràng là ngày càng có nhiều trò chơi yêu cầu cấu hình cao, vượt quá khả năng xử lý của thiết bị này, khiến trải nghiệm chơi game trở nên không còn “chơi được” theo một tiêu chuẩn nhất định.
Bài viết này sẽ đi sâu vào những tựa game đang “thử thách” Steam Deck đến giới hạn, phân tích lý do tại sao chúng lại khó chạy mượt mà, và đưa ra cái nhìn tổng quan về hiệu năng thực tế.
Tiêu Chuẩn “Chơi Được” Trên Steam Deck: Đừng Vội Đánh Giá
Trước khi đi vào danh sách các game, điều quan trọng là phải làm rõ tiêu chuẩn về “hiệu suất chơi được” (playable performance) mà bài viết này dựa trên. Mỗi người có thể có một ngưỡng chấp nhận khác nhau. Nếu bạn cảm thấy hài lòng khi chơi game ở mức 20 FPS (khung hình mỗi giây), điều đó hoàn toàn ổn. Tuy nhiên, với vai trò là chuyên gia công nghệ, tôi cho rằng 20 FPS là không thể chấp nhận được để có trải nghiệm chơi game tốt.
Theo tiêu chuẩn này, một trò chơi được coi là “chơi được” nếu nó có thể duy trì tốc độ khung hình ổn định ở mức 30 FPS, với những lúc giảm nhẹ xuống khoảng 2x FPS nhưng không xảy ra tình trạng giật hình (stuttering) quá nghiêm trọng. Một chút giật hình nhỏ có thể chấp nhận được, nhưng nếu game giật liên tục sau mỗi vài giây hoặc nếu hiện tượng định thời khung hình (frame pacing) quá tệ đến mức biến thành đứng hình (freezing), thì trải nghiệm đó không còn được coi là “chơi được” nữa.
Giao diện người dùng Steam Deck hiển thị thư viện trò chơi Steam.
Tương tự, nếu một trò chơi chỉ có thể đạt được 30 FPS bằng cách sử dụng công nghệ tạo khung hình (frame generation), tôi cũng không coi đó là “chơi được”. Frame generation là một công nghệ tuyệt vời để có trải nghiệm mượt mà khi tốc độ khung hình cơ bản đạt 60 FPS trở lên. Nhưng nếu bạn chỉ nhận được 20 FPS mà không có Frame Generation, việc bật tính năng này sẽ làm độ trễ đầu vào (input latency) tăng lên rất cao, khiến trải nghiệm tổng thể trở nên thiếu phản hồi và không còn thú vị. Mặc dù có một số trường hợp ngoại lệ như Elden Ring hay Metaphor: Refantazio, nơi Frame Generation (thông qua Lossless Scaling) vẫn mang lại trải nghiệm chấp nhận được ở khoảng 30 FPS, nhưng trong hầu hết các trường hợp, Frame Generation kết hợp với tốc độ khung hình thấp sẽ dẫn đến một trải nghiệm tệ hại.
10 Tựa Game “Thử Thách” Steam Deck Đến Giới Hạn
Dưới đây là danh sách những tựa game mà Steam Deck gặp khó khăn nghiêm trọng trong việc vận hành mượt mà, cùng với phân tích sâu về nguyên nhân.
1. Warhammer 40,000: Space Marine 2
Khi Space Marine 2 ra mắt, hiệu năng của nó trên Steam Deck đã được kiểm tra và nhận định là không thể chơi được. Mặc dù game chạy ổn định trong những phân cảnh yên tĩnh, nhưng ngay khi một lượng lớn kẻ thù xuất hiện trên màn hình, tốc độ khung hình sẽ giảm xuống mức 20 FPS và tình trạng giật lag trở nên cực kỳ nghiêm trọng.
Nhiều tháng sau, Warhammer 40,000: Space Marine 2 đã nhận được nhiều bản vá cải thiện hiệu suất, nhưng theo đánh giá cá nhân, game vẫn không thể chơi được trên Steam Deck. Dù có nỗ lực tối ưu đến đâu, CPU Zen 2 bốn nhân của Steam Deck vẫn quá yếu để xử lý những cảnh chiến đấu dày đặc kẻ thù mà không bị quá tải. Đây là minh chứng rõ ràng cho giới hạn về bộ xử lý của thiết bị.
2. Baldur’s Gate 3
Baldur’s Gate 3 là một ví dụ điển hình cho thấy sự bất cập của chương trình Steam Deck Verified của Valve. Đúng là bạn có thể nói rằng game chơi được, dù chỉ ở mức chấp nhận được, trong hai chương đầu. Nhưng ngay khi bạn bước vào thành phố Baldur’s Gate, hiệu suất game giảm sút thảm hại.
Người chơi có thể chứng kiến tốc độ khung hình giảm xuống mức 20 FPS hoặc thậm chí 10 FPS, kèm theo những đợt giật hình nghiêm trọng và đôi khi là đứng hình kéo dài vài giây. Nguyên nhân chính lại một lần nữa đến từ CPU yếu của Steam Deck, không thể xử lý môi trường đô thị dày đặc NPC. Chương III của game thậm chí có thể khiến các CPU gaming hiện đại phải “quỳ gối”, chứ đừng nói đến CPU của Steam Deck – vốn đã được coi là không tối ưu ngay từ khi thiết bị ra mắt. Mặc dù Baldur’s Gate 3 có lối chơi theo lượt, nơi 2x FPS có thể tạm chấp nhận được trong các trận chiến, nhưng việc đứng hình vài giây và tốc độ khung hình không thể vượt quá 2x FPS ở Chương III khiến tựa game này không thể chơi được đối với tôi trên Steam Deck.
3. Dragon’s Dogma II
Một lần nữa, chúng ta lại có một tựa game đòi hỏi CPU cao, khiến nó chạy chậm chạp trên Steam Deck. Có những khu vực trên bản đồ thế giới mở rộng lớn của Dragon’s Dogma II mà Steam Deck có thể đạt được hiệu suất chơi được. Nhưng ngay khi bạn đến gần một khu định cư lớn hơn hoặc tham gia vào một cuộc chiến, Steam Deck sẽ bị quá tải.
Mặc dù có một bản mod không chính thức cho phép tạo khung hình trong Dragon’s Dogma II, và bạn có thể thử sử dụng Lossless Scaling để biến 20 FPS thành khoảng 40 FPS, nhưng độ trễ đầu vào quá cao khiến trải nghiệm không còn thú vị. Tạo khung hình khiến game trở nên thiếu nhạy, ngay cả khi chỉ khám phá cơ bản. Các trận chiến bị hủy hoại bởi độ trễ đầu vào nghiêm trọng. Tệ hơn nữa, tốc độ khung hình thậm chí không thể đạt mức 1x FPS ở nhiều khu vực. Ngoài ra, đồ họa game trên Steam Deck trông khá mờ và nhòe, giống như ai đó đã bôi một lớp Vaseline dày lên màn hình rồi chạy qua bộ lọc pixel-art.
4. Gotham Knights
Gotham Knights là một tựa game AAA khác bị hạn chế nghiêm trọng bởi CPU, dẫn đến hiệu suất không thể chơi được trên Steam Deck. Tệ hơn nữa, Gotham Knights cũng là một tựa game được tối ưu hóa kém. Kết quả là một trò chơi có đồ họa trông như từ năm 2012, được hiển thị ở độ phân giải của PlayStation 2, nhưng lại chạy chỉ nhỉnh hơn một chút so với Monster Hunter trên Nintendo DS. Game có thể tạm chấp nhận được trong các trận chiến, nhưng tình trạng giật hình quá nghiêm trọng khi di chuyển qua Gotham khiến tôi không thể coi game này là “chơi được” trên Steam Deck.
5. S.T.A.L.K.E.R. 2: Heart of Chornobyl
Hình ảnh game S.T.A.L.K.E.R. 2: Heart of Chornobyl đang chạy trên Steam Deck với hiệu suất không đạt yêu cầu.
S.T.A.L.K.E.R. 2 là một tựa game khác đã được kiểm tra trên Steam Deck, và có hai lý do chính khiến nó không thể chơi được trên thiết bị này. Thứ nhất là tải CPU quá nặng, khiến CPU yếu ớt của Deck bị “đánh đập” tơi tả ngay khi bạn vào khu vực có nhiều hơn một vài NPC. Lý do thứ hai là S.T.A.L.K.E.R. 2 cần một lượng RAM khổng lồ, và khoảng 12GB bộ nhớ của Steam Deck (sau khi trừ đi khoảng 4GB mà thiết bị dành cho iGPU) là không đủ để game chạy ở tốc độ khung hình chấp nhận được.
Game đã nhận được nhiều bản vá cải thiện hiệu suất, và cũng có nhiều bản mod dành riêng cho Steam Deck để tăng hiệu suất. Nhưng ngay cả với những bản mod đó, S.T.A.L.K.E.R. 2 đơn giản là không thể chơi được trên Steam Deck theo tiêu chuẩn của tôi.
6. Star Wars Outlaws
Tính năng dò tia (ray tracing) bắt buộc trong Star Wars Outlaws đã “giết chết” tốc độ khung hình trên Steam Deck. Tựa game này đòi hỏi cấu hình quá cao đến mức làm nghẽn cả CPU và GPU, đồng thời cần hơn 16GB tổng bộ nhớ để chạy ở tốc độ khung hình chơi được. Thực tế, Star Wars Outlaws thậm chí còn không khởi chạy được trên Steam Deck khi mới ra mắt. Mặc dù vấn đề đó đã được khắc phục, game vẫn chạy như một video stop-motion trên Steam Deck khi khám phá các hành tinh, và điều đó sẽ không thay đổi do tính năng ray tracing bắt buộc đã nói ở trên. Những phần duy nhất của game mà tôi coi là “chơi được” là các phân đoạn diễn ra ngoài không gian.
7. Assetto Corsa EVO (Early Access)
Assetto Corsa EVO là một rào cản quá lớn đối với Steam Deck. Bạn có thể đạt được tốc độ khung hình chơi được trong các buổi tập luyện khởi động. Tuy nhiên, ngay khi bạn tham gia một cuộc đua với các tay đua AI, thiết bị Deck của bạn sẽ bị treo và khởi động lại, hoặc bạn sẽ trải qua rất nhiều hiện tượng giật hình làm hỏng hoàn toàn niềm vui khi chơi game.
Mặc dù bạn có thể đạt được khoảng 30 FPS trong các cuộc đua với 10 đối thủ AI, nhưng game thiếu phản hồi và 30 FPS đơn giản là không đủ cho một tựa game mô phỏng đua xe như Assetto Corsa EVO. Nếu tham gia một cuộc đua với 16 hoặc nhiều hơn tay đua AI, hiệu suất sẽ giảm xuống mức 2x FPS. Hiện tại, Assetto Corsa EVO vẫn đang trong giai đoạn truy cập sớm. Game chắc chắn sẽ nhận được các bản cập nhật trong tương lai, nhiều trong số đó sẽ cải thiện hiệu suất. Tuy nhiên, tôi nghi ngờ game sẽ không bao giờ chơi được trên Steam Deck do nó “ngốn” tài nguyên CPU và việc một số cuộc đua có thể có hơn 30 tay đua AI. Điều đó đơn giản là quá nhiều đối với CPU đã cũ của Deck.
8. MechWarrior 5: Clans
MechWarrior 5: Clans là một tựa game khá nặng nói chung, chứ đừng nói đến trên Steam Deck. Đây là một tựa game được xây dựng bằng Unreal Engine 5, điều này có nghĩa là yêu cầu cơ bản khá cao mặc dù các yêu cầu hệ thống tương đối khiêm tốn được chia sẻ trên trang Steam của game. Tuy nhiên, việc tối ưu hóa kém dẫn đến việc game chạy khá tệ, ngay cả trên các PC gaming tầm trung.
Bạn có lẽ đã biết điều này sẽ dẫn đến đâu; MechWarrior 5: Clans hầu như không thể đạt 25 FPS trên Steam Deck trong những khoảnh khắc ít đòi hỏi nhất, và game biến thành một buổi trình chiếu slideshow trong các trận chiến. Thêm vào đó là tình trạng crash thường xuyên khi khởi chạy game, và bạn có một tựa game khác hoàn toàn không thể chơi được trên Steam Deck.
9. Path of Exile 2 (Early Access)
Path of Exile 2, một tựa game truy cập sớm khác trong danh sách này và là phần tiếp theo của một trong những game ARPG hay nhất từ trước đến nay, khá khó đánh giá hiệu suất bởi vì game chạy khá ổn định ở những khu vực đầu. Đúng vậy, bạn phải bật upscaling và đặt hầu hết các cài đặt ở mức thấp, và đúng vậy, game trông hơi nhiễu và mờ trên Steam Deck, nhưng bạn vẫn có thể chơi được.
Tuy nhiên, khi bạn tiến sâu hơn vào game và đến các khu vực cuối game có nhiều cảnh hành động lớn với hàng tấn kẻ thù, hiệu suất sẽ giảm xuống mức không thể chơi được. Bạn có thể dự kiến tốc độ khung hình sẽ thường xuyên giảm xuống mức 2x FPS, kèm theo giật hình nặng và thỉnh thoảng đứng hình. Sự kết hợp này làm mất đi mọi niềm vui khi chơi game này trên Steam Deck của bạn. Đối với tôi, đây là mức không thể chơi được.
10. Monster Hunter Wilds
Màn hình kết quả benchmark của game Monster Hunter Wilds khi được chạy trên Steam Deck.
Monster Hunter Wilds thậm chí còn chưa ra mắt, nhưng tôi có thể tự tin nói rằng game sẽ không chơi được trên Steam Deck. Khi chạy bản benchmark miễn phí có sẵn trên trang Steam của game (sau khi chờ khoảng nửa giờ để biên dịch shader), với các cài đặt thấp nhất, FSR được đặt thành “Performance” và bật tạo khung hình, FPS của tôi đã giảm xuống mức 2x FPS ở khu vực đồng cỏ, và game trông khá tệ do upscaling quá mạnh.
Ảnh chụp cảnh chơi trong benchmark Monster Hunter Wilds trên Steam Deck, cho thấy đồ họa bị làm mờ để tăng hiệu suất.
Nếu không có tạo khung hình, tốc độ khung hình trên Steam Deck của tôi đã giảm xuống mức 1x FPS ở khu vực rừng, điều này hoàn toàn không thể chơi được. Mặc dù game rất có thể sẽ nhận được các bản vá tối ưu hóa hiệu suất (ít nhất là tôi hy vọng như vậy), nhưng có vẻ như nó quá đòi hỏi đối với CPU được tìm thấy bên trong Steam Deck.
Vượt Qua Giới Hạn: Khi Nào Nên Cân Nhắc Cài Windows Cho Steam Deck?
Một số trò chơi không thể chơi được trên Steam Deck không phải vì phần cứng của nó, mà là do hệ điều hành Linux. May mắn thay, bạn có thể cài đặt Windows trên Steam Deck nếu muốn chơi các trò chơi như Call of Duty và Lost Ark. Tuy nhiên, việc cài đặt Windows sẽ mang lại những thách thức và hạn chế riêng, và không phải là giải pháp “đũa thần” cho mọi vấn đề hiệu suất.
Kết Luận
Steam Deck vẫn là một thiết bị chơi game cầm tay mạnh mẽ và đáng giá trong phân khúc của nó. Tuy nhiên, qua danh sách 10 tựa game trên, có thể thấy rõ ràng rằng thiết bị này đang dần đạt đến giới hạn của mình, đặc biệt là với các tựa game AAA mới nhất yêu cầu CPU và RAM cao.
Việc hiểu rõ những giới hạn này sẽ giúp người dùng Steam Deck có cái nhìn thực tế hơn về khả năng của thiết bị và đưa ra quyết định mua game hợp lý. Dù Steam Deck không thể cân mọi tựa game, nó vẫn là một lựa chọn tuyệt vời cho phần lớn thư viện game Steam.
Bạn nghĩ sao về những tựa game này trên Steam Deck? Hãy chia sẻ ý kiến và kinh nghiệm của bạn trong phần bình luận bên dưới nhé!
